Korytarze Solidarności UE-UA

Korytarze solidarnościowe między UE a Ukrainą

Solidarity Lanes (tłum. Korytarze Solidarności) to program zainicjowany przez Komisję Europejską (Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska -CINEA) w maju 2022 r. Ma on na celu optymalizację i modernizację potoków ruchu w zakresie infrastruktury, przepustowości, interoperacyjności i efektywności usług na głównych przejściach granicznych między Unią Europejską (UE) a Ukrainą.

Powstał w odpowiedzi na rosnące potrzeby transportowe i logistyczne wynikające z geopolitycznych wyzwań związanych z rosyjską inwazją na Ukrainę oraz dąży do zwiększenia przepustowości, interoperacyjności i efektywności usług transportowych na pograniczu Ukrainy i terenu UE.

Według danych ukraińskich rejestrów celnych od maja 2022 r. Korytarze Solidarności umożliwiły Ukrainie wyeksportowanie około 126 mln ton towarów. Można szacować, że tym samym umożliwiły eksport ok. 71 mln ton ukraińskich produktów rolnych (w tym ok. 66 mln ton ukraińskiego zboża, nasion oleistych i produktów pokrewnych) oraz ok. 55 mln ton towarów nierolnych, w tym rud, stali i powiązanych produktów.

Na podstawie danych Komisji Europejskiej ogółem w okresie od maja 2022 r. do lutego 2024 r. przez Szlaki Solidarności (57%) i ukraińskie porty Morza Czarnego (43%) wyeksportowano około 116 mln ton ukraińskiego zboża, nasion oleistych i produktów pokrewnych.

Rola CUPT w realizacji programu Solidarity Lanes

W ramach Korytarzy Solidarności CINEA realizowane są liczne projekty infrastrukturalne, z których dwa wdrażane są z udziałem polskich i ukraińskich partnerów. Projekty te realizowane są na mocy umów grantowych, których sygnatariuszami są CINEA, CUPT i partnerzy z Polski i Ukrainy.

Oba przedsięwzięcia rozpoczęły się w 2023 r. i zakończą w 2027 r. Koordynuje je CUPT zapewniając monitorowanie stanu prac i realizację założonych kamieni milowych w porozumieniu z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej, które w Polsce pełni rolę Instytucji Zarządzającej dla Instrumentu „Łącząc Europę” 2021-2027 (CEF 2). CUPT jako koordynator odpowiada też m.in. za ocenę ex-ante zamówień i dokumentacji projektowej oraz audyt CFS na potrzeby raportowania, jak również za organizację konferencji, spotkań okresowych i innego rodzaju spotkań w ramach obu projektów na szczeblu międzynarodowym.

Korytarze Solidarności EU-UA – zakres projektów

Optymalizacja i modernizacja przepływów transportowych pod względem przepustowości infrastruktury, interoperacyjności i wydajności usług na głównych przejściach granicznych PL/UA:

Projekt koordynowany przez CUPT i realizowany przez polsko-ukraińskie konsorcjum w składzie: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) Krajowa Administracja Skarbowa (KAS), Lubelski Zarząd Obsługi Przejść Granicznych (LZOPG), Państwowa Agencja Restrukturyzacji i Rozwoju Infrastruktury Ukrainy (AgencyUA).

Głównym celem projektu jest utworzenie i optymalizacja tzw. Korytarzy Solidarności pomiędzy UE a Ukrainą. Projekt jest realizowany poprzez działania takie jak: roboty budowlane dot. drogi ekspresowej S12 – komponent wdrażany przez GDDKiA, prace projektowe dot. terminala odpraw w Okopach – komponent wdrażany przez Lubelski Zarząd Obsługi Przejść Granicznych oraz nowoczesne rozwiązania informatyczne (tj. dedykowana aplikacja dot. obsługi odprawy granicznej) – komponent wdrażany przez Krajową Administrację Skarbową. W ramach projektu działania podejmowane przez partnerów z Ukrainy dotyczą w szczególności infrastruktury drogowej powiązanej z przejściami granicznymi:  Yagodyn/Dorohusk, Rava Ruska/Hrebenne i Krakovets/Korczowa. Te przejścia graniczne, o których mowa, są głównymi połączeniami na granicy PL(UE)-UA.

Komponent GDDKiA wdrażany w ramach ww. projektu dotyczy zaprojektowania i wykonania drogi ekspresowej S12 na odc. MOP „Teosin” – Dorohusk (granica państwa) o łącznej długości ok. 5,33 km wraz z niezbędną infrastrukturą. Projekt obejmuje także wykup nieruchomości niezbędnych do budowy drogi.

Projekt jest realizowany poprzez prace, badania i najbardziej zaawansowane rozwiązania informatyczne w celu stworzenia przyjaznego dla środowiska transgranicznego połączenia drogowego w ramach kompleksowej sieci drogowej TEN-T. W konsekwencji ma zapewnić zwiększenie przepustowości przejść granicznych i ułatwić przepływ ruchu dla różnych rodzajów transportu.

Pasy Solidarności UE-UA – optymalizacja i modernizacja przepływów transportowych pod względem przepustowości infrastruktury, interoperacyjności i wydajności usług BC na głównych kolejowych przejściach granicznych PL/UA

Projekt koordynowany przez CUPT i realizowany przez polsko-ukraińskie konsorcjum w składzie: PKP PLK S.A. i Ukrainian Railways.

Kluczowym zadaniem po stronie polskiego partnera – PKP PLK S.A. jest opracowanie Studium Wykonalności linii kolejowej Lublin – Chełm – PG w Dorohusku  – PG w Jagodzinie – Kowel oraz koncepcja zagospodarowania terenu przejścia granicznego – Korytarze Solidarnościowe.  Przetarg na przygotowanie Studium Wykonalności (SW) został ogłoszony przez PKP PLK SA 11 marca 2024 r., a w dniu 4 czerwca 2024r nastąpiło otwarcie ofert (wpłynęło 9 ofert). Planowany termin zawarcia umowy z Wykonawcą SW przypada na IV kwartał 2024r.

Studium wykonalności podzielone jest na dwie części:

• Część A obejmie linię kolejową pomiędzy Lublinem a granicą państwa PL/UA.
• Część B stanowi koncepcję zagospodarowania terenu przejścia granicznego Dorohusk/Jagodzin.

Strona ukraińska natomiast odpowiada m.in. za przygotowanie dokumentacji przedprojektowej na podstawie wyników SW na odcinku od granicy UA/PL do Kowla (opracowanie SW w zakresie rozbudowy linii kolejowej pomiędzy granicą UA/PL w Dorohusku/PKJ Jahodyn i Kowlem), jak również za krótkoterminowe prace na linii kolejowej przy przejściu granicznym w Jagodzinie oraz na linii kolejowej między Lubomlem, Matseivem i Kowlem (prace rewitalizacyjne).

Przewidywane są także prace na linii kolejowej przy przejściu granicznym w Mostyska I i Mostyska II oraz naprawa sprzętu przeładunkowego w Kowlu, w tym zakup i montaż suwnicy do przeładunku kontenerów w terminalu multimodalnym na stacji Kowel.

Działania realizowane w ramach obu projektów wspierają modernizację infrastruktury transportowej usytuowanej w bazowej i kompleksowej sieci TEN-T. Projekty wpisują się w cele i priorytety określone w ramach Instrumentu „Łącząc Europę”, z którego otrzymują dofinansowanie.