Rozwiązania na miarę przyszłości – standard dźwiękowy w praktyce

W poniedziałek, 12 grudnia 2022 roku odbyło się trzecie spotkanie – w formie webinarium, w ramach cyklu – Dostępność 2030+. Spotkanie tym razem dotyczyło standardu dźwiękowego w transporcie publicznym. Co prawda jeszcze nie ma takiego standardu ale chcieliśmy się przyjrzeć istotnym aspektom tej części informacji pasażerskiej.

Spotkanie rozpoczęło się od powitania Pana Konrada Galińskiego ze Spółdzielni Socjalnej FADO, która realizuje dla CUPT usługi doradztwa w zakresie dostępności. Prowadzący spotkanie przedstawił zebranych prelegentów oraz pokrótce program spotkania.
Pierwszym gościem był Pan Bartosz Stępień, Prezes zarządu Spółdzielni Socjalnej FADO, który pokazuje na spotkaniach sytuację na świecie w zakresie danego spotkania. Nie inaczej było podczas ostatniego spotkania. Pan Bartosz pokazał jak słychać komunikaty głosowe w różnych lokalizacjach świata. Byliśmy zarówno w Australii, jak i w Kanadzie. Pokazywał zarówno dobre, jak i złe praktyki. Między innymi usłyszeliśmy zapowiedzi głosowe z dworca Berlin Haupt Banhof, który jest przykryty szklanym dachem. Uczestnicy webinaru mogli usłyszeć strasznie odbijające się dźwięki, które w znaczący sposób utrudniały zrozumienie komunikatów głosowych. W tym miejscu pan Wojciech Zieliński, mający prezentację w dalszej części konferencji zauważył, że nagranie zawsze zniekształca odbiór, ale akustyka tego dworca rzeczywiście jest niezbyt dobra.

Następnie głos zabrał prowadzący spotkanie, który przygotował prezentację pokazującą słyszalność dźwięków informujących o otwieraniu i zamykaniu drzwi w pojazdach transportu zbiorowego. Zwrócił uwagę, że ma to znaczenie nie tylko dla osób z niepełnosprawnością wzroku, ale również dla ludzi starszych, a także słabosłyszących. Częstymi odbiorcami tych komunikatów są też dzieci. Prezentacja była oparta na nagranych plikach audio przez pasażerów podróżujących autobusami, tramwajami, metrem, a także pociągami. Pan Konrad powołał się na obowiązujące wytyczne w transporcie kolejowym, czyli TSI PRM określające dokładniej parametry sygnałów dźwiękowych używanych w pociągach. Łatwo było dostrzec, że są one bardziej zrozumiałe i intuicyjne niż te, które można spotkać w różnych środkach transportu miejskiego. Prowadzący pokazał też, że w części autobusów i tramwajów pojawiają się sygnały również przy otwieraniu drzwi. Wyjaśnił dlaczego jest to równie ważne i potrzebne.

Kolejnym prelegentem był wspomniany już, Pan Wojciech Zieliński, prowadzący firmę Telos Audio oraz współpracujący z firmą Dysten sp. z o.o. Miał on za zadanie przedstawić, jak powinniśmy słyszeć w przyszłości. Ekspert w swojej wypowiedzi wskazał na to, że obecnie mamy już wysokiej klasy sprzęt, pozwalający na emitowanie komunikatów głosowych na dworcach i w pociągach, ale korzystamy nadal z urządzeń odpowiadających jakością, tym, które były w latach 60 tych XX wieku. Prelegent zwrócił też szczególną uwagę na fakt, że projektanci oraz inwestorzy podchodzą w sposób lekceważący do tematu przekazywania informacji pasażerom. Nie stosują zaleceń związanych z użyciem odpowiednich materiałów, a także nie wprowadzają rozwiązań wspierających dobre rozumienie komunikatów głosowych. Zauważył również, że nowoczesne technologie, takie jak np. Bluetooth nie są precyzyjnie rozwinięte. Między innymi nie znamy dokładnego zasięgu nadajników, nie wiemy jak użytkownicy mieliby się połączyć z działającym systemem, a także nie wiemy jak zachować bezpieczeństwo informacji przekazywanych takim kanałem.

Ostatnim prelegentem był Pan Sebastian Grochala, były rzecznik prasowy MPK Łódź Sp. z o.o., odpowiedzialny za komunikację wewnętrzną, jak i zewnętrzną. Poza tym pracował w Air Service S.A, a obecnie jest dyrektorem marketingu w Polskiej Grupie Farmaceutycznej. Przedstawił doświadczenia jakie zdobył podczas wdrażania nowego lektora dla komunikacji miejskiej w Łodzi. Zaczął jednak od usytuowania dźwięku w Standardach Dostępności dla Polityki Spójności. Porównał on również standardy z perspektywy 2014-2020 do zaktualizowanych na nową perspektywę budżetową na lata 2021-2027. W kolejnej części swojego wystąpienia wskazał, że komunikaty głosowe muszą być słyszane podczas jazdy z pasażerami. Zauważył, że zupełnie inaczej słychać gdy pojazd komunikacji miejskiej stoi, a inaczej gdy ma włączony silnik i jedzie. Wskazał również odpowiednie parametry sygnałów, które powinny być nadawane w pojazdach oraz w ich części zewnętrznej. Na koniec swojego wystąpienia, pokazał rozwiązania z różnych krajów, które pozwalały kontaktować się z pasażerami. Przykładem mogą być podcasty informujące o zmianach.

Ostatnią częścią spotkania była debata z użytkownikami, mającymi różnorodne potrzeby. Gościliśmy Pana Grzegorza Kozłowskiego, Prezesa Polskiej Fundacji Osób Słabosłyszących, który jest osobą głuchoniewidomą. Kolejną uczestniczką debaty była Pani Anna Wituszyńska, która jest słabowidzącą mamą i podróżuje z rodziną wykorzystując transport publiczny. Ostatnim uczestnikiem był Pan Adrian Peliszko, niewidomy dziennikarz studenckiego radia Żak oraz specjalista do spraw dostępności na Politechnice Łódzkiej.
Uczestnicy panelu dyskusyjnego zwrócili uwagę na jakość komunikatów głosowych, zarówno w pociągach, jak i komunikacji miejskiej. Ich zdaniem niektórych informacji jest zbyt dużo, a innych zbyt mało. Na przykład Pani Anna zauważyła, że w pociągach zbyt często mówi się o usłudze gastronomicznej, a zbyt mało o utrudnieniach lub informacjach związanych z przesiadkami (na przykład z którego peronu odjedzie następny pociąg). Wszyscy uczestnicy zgodnie przyznali, że sygnały oznajmujące otwieranie i zamykanie drzwi, powinny być zunifikowane. Gdyby były takie same we wszystkich pojazdach, zwiększyłoby to odczucie bezpieczeństwa.

W spotkaniu udział wzięło 70 osób, w tym głównie przedstawiciele beneficjentów funduszy UE i CUPT.