Podróże małe i duże z psem przewodnikiem

Tematem dyskusji było podróżowanie z psem asystującym.

Spotkanie przeprowadzone było online, wzięło w nim udział niemal 50 osób.

Do przedstawienia tematu zaproszono m.in. przedstawicieli i przedstawicielki organizacji pozarządowych (Fundacja Pies Przewodnik, Fundacja Vis Maior) oraz Portu Lotniczego w Gdańsku. O przedstawienie swojej perspektywy poproszono również osoby poruszające się na co dzień z psem asystującym.

Spotkanie rozpoczęło się od powitania przez Pana Pawła Engela, Zastępcy Dyrektora Departamentu Analiz Transportowych i Programowania w CUPT. Pan Dyrektor zaznaczył, że funkcja psa asystującego jest znana od dawna, niemniej należy pracować nad tym, by podnosić komfort podróży osób poruszających się z psim opiekunem.

Następnie moderator, Pan Bartosz Stępień, Prezes Spółdzielni Socjalnej FADO przedstawił agendę spotkania i poprosił pierwszą prelegentkę Panią Joannę Witkowską, Prezeskę Fundacji Pies Przewodnik o przedstawienie prezentacji na temat „Szkolenie psów asystujących.”

Pani Prezes na wstępie nawiązała do Ustawy o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, która wyróżnia cztery rodzaje psów asystujących: pies przewodnik osoby niewidomej, pies pomagający osobie z niepełnosprawnością ruchową, pies sygnalizujący o ataku choroby, np. epilepsji oraz pies alarmowy, informujący osoby niesłyszące o ważnych dźwiękach. Następnie prelegentka opowiedziała o czterech etapach szkolenia wspólnych dla wszystkich rodzajów psów asystujących. Szczegółowo omówiony został proces przygotowania psów przewodników.

Następnie głos zabrał Pan Bartosz Stępień i przedstawił sytuację właścicieli psów przewodników w transporcie zbiorowym w różnych krajach na świecie. Prelegent opisał regulacje i przepisy przewoźników dotyczących podróżowania z psem asystujących w Wielkiej Brytanii, Kanadzie w Niemczech w kontekście różnych rodzajów transportu (lotniczego, kolejowego, autokarowego).

Kolejną prelegentką była Pani Jolanta Kramarz, Prezeska Fundacji Vis Maior, która przedstawiła prezentację pt. „Uprawnienia i dokumenty psa asystującego oraz trudne momenty w transporcie (wskazówki dla pracowników obsługi).” Pani Prezes odniosła się do uprawnień i regulacji dotyczących poruszania się z psem asystującym, zawartych w Ustawie o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Następnie przedstawiła pokrótce dokumenty, które powinna dla swojego psa posiadać osoba z niepełnosprawnością oraz sposoby ich uzyskania (np. poprzez organizacje certyfikujące). Omówione zostały także zasady właściwego zachowania się wobec osoby z psem asystującym (np. zwracanie się bezpośrednio do tej osoby, nienaruszanie jej przestrzeni osobistej) oraz odpowiadanie na potrzeby takiej osoby w kontekście podróżowania różnymi rodzajami transportu. Prelegentka wskazała na często spotykane trudności w podróży – np. brak dodatkowego miejsca w środkach transportu dla psa asystującego (konieczność wykupienia dodatkowego biletu), przerwa między peronem a wejściem do pociągu, którą pies musi pokonać wskakując (co powoduje częste kontuzje u zwierząt, a także późniejszą traumę wobec tej czynności). Tutaj Pani Jolanta wspomniała, jak ważna jest asysta drużyny konduktorskiej oraz odpowiednie przeszkolenie załogi w kontekście obsługi osoby z niepełnosprawnością wzroku (np. konieczność przedstawienia się i poinformowania o pełnieniu funkcji pracownika kolei).

Po tym wystąpieniu, moderator zaprosił uczestników na 10 – minutową przerwę.

Po przerwie wznowiono spotkanie od wystąpienia Pani Agnieszki Bieleckiej z Fundacji Vis Maior na temat: „Kronika wpadek i problemów z psami asystującymi w transporcie”. Prelegentka odniosła się do aktów prawnych, gwarantujących prawa osób z niepełnosprawnościami – m.in. Konstytucji RP czy Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Następnie przeszła do możliwych następstw dyskryminujących zachowań, takich jak przeprosiny ze strony przewoźnika, ugoda czy też nagłaśnianie w mediach negatywnych przykładów obsługi osoby z niepełnosprawnością. Pani Agnieszka podkreśliła, że osoby z niepełnosprawnością wzroku mają ograniczony dostęp do środków transportu, co z kolei wpływa na ich aktywność i samodzielność, stąd tak ważne jest, by nie stwarzać tym osobom dodatkowych trudności. Prelegentka przedstawiła trzy przykłady dyskryminującego potraktowania osób niewidomych z psami przewodnikami przez różnych przewoźników – wskazując przy tym m.in. na kwestie sprzeczności regulaminów przejazdów z obowiązujących przepisami prawa.

Następnie Pan Bartosz Stępień zainicjował dyskusję z zaproszonymi gośćmi – osobami na co dzień poruszającymi się z psami asystującymi. Goście zostali poproszeni o przedstawienie siebie oraz swojego psa i opisania zakresu jego pomocy. Wśród osób zaproszonych byli: Pani Katarzyna Bierzanowska, korzystająca z pomocy psa serwisowego, Pani Paulina Frączek chodząca z psem przewodnikiem, Pani Monika Rykaczewska, której pies sygnalizuje dźwięki oraz Pan Piotr Witek, który posiada psa przewodnika. Następnie uczestnicy opowiedzieli, jak wyglądało ich codzienne funkcjonowanie przed posiadaniem psa oraz jak zmieniło się ich życie po otrzymaniu psa  asystującego. Każdy z gości wskazywał na ogromne zalety takiego rozwiązania – od sytuacji ratujących życie (pies zasygnalizował alarm w hotelu), po polepszenie się ich komfortu życia, odkąd towarzyszy im wyszkolony do pomocy pies. Moderator zapytał również uczestników dyskusji o przygody z podróży z psem – zarówno pozytywne, jak i negatywne. Podnosili oni takie kwestie jak niewpuszczenie do autobusu, m.in ze względu na brak kagańca, którego wg przepisów pies asystujący nie musi mieć. Ponadto – jak wyjaśniła Pani Katarzyna Bierzanowska nawiązując do wymogów np. linii lotniczych (które wymagają pokazania, że dysponuje się kagańcem) – pies asystujący często pracuje pyskiem, np. podając różne przedmioty, więc założenie mu kagańca, uniemożliwia wykonywanie przez niego pracy, do której został wyszkolony. Innymi trudnościami było m.in. wskakiwanie psa do pociągu czy autobusu, co często wiąże się z kontuzją u zwierzęcia czy niechęć taksówkarzy do przewiezienia osoby z psem.

Moderator podziękował uczestnikom za dyskusję i poprosił o zabranie głosu kolejną prelegentkę, Panią Dorotę Ziental. Tematem wystąpienia było: „Komfortowe warunki podróży – wskazówki do projektowania miejsca dla osoby z psem w środkach transportu”. Prelegentka wskazała na takie aspekty jak brak możliwości zaznaczenia przy zakupie biletu, np. na pociąg, faktu podróżowania z psem przewodnikiem i wynikających z tego potrzeb. Jako problematyczną nakreśliła również, konieczność zgłaszania przewoźnikowi swojej podróży z wyprzedzeniem – powoduje to brak możliwości spontanicznych wyjazdów oraz jest źródłem niepotrzebnego stresu, gdy zgłoszenia nie udaje się dokonać np. z powodów technicznych po stronie przewoźnika. Prelegentka opowiedziała także o sytuacji, gdy powiadomiona o jej podróży asysta na dworcu kolejowym, na skutek nieporozumienia, nie pomogła w przesiadce między pociągami. Nawiązała również do podnoszonych wcześniej wątków –  wskakiwania psa do pociągu oraz braku miejsca dla psa w środkach transportu.

Jako ostatni wystąpił Pan Maciej Bochnar, Manager Oddziału LS Airport Services S.A. (Port Lotniczy w Gdańsku), przedstawiając prezentację pt. „Podróż z psem przewodnikiem w samolocie”. Prelegent zaczął od wyjaśnienia, czym zajmuje się jego jednostka, jako agent obsługi naziemnej, omówił również regulacje i przepisy, które obowiązują głównie na lotnisku i dotyczą obsługi PRM (pasażerów z ograniczoną mobilnością), a także opisał pokrótce podróż z psem przewodnikiem od momentu pojawienia się na terenie lotniska do momentu opuszczenia portu lotniczego w destynacji finalnej. Odniósł się również do części pytań i uwag, które pojawiły się w kontekście transportu drogą powietrzną we wcześniejszych częściach spotkania. Wyjaśnił m.in. konieczność wcześniejszego zgłaszania podróży osób ze szczególnymi potrzebami, czy przepisów dotyczących przewożenia zwierząt na pokładzie.

Spotkanie zakończyło się podziękowaniami Pana Pawła Engela, który zauważył, że osoby podróżujące z psami asystującymi nie są jeszcze tak często spotykane w przestrzeni, jak na przykład osoby z niepełnosprawnościami ruchu, stąd tak ważne jest aby ten temat poruszać na forum i upowszechniać dobre praktyki odpowiadania na potrzeby osób korzystających z pomocy psów. Pan Dyrektor podziękował prelegentom.

Na zakończenie Pan Bartosz Stępień również podziękował wszystkim za udział oraz zaprosił na kolejne spotkanie z cyklu – 18 lutego 2021 r. na temat ewakuacji.